Soos ons die einde van die jaar nader, is daar altyd meer artikels oor “superkosse” en sosiale media persoonlikhede wat ons aanspoor om ons toe te spits daarop om “Desemberlywe” te bekom.
Dikwels word die term “superkos” vrylik gebruik in die boodskappe, en word dit beskryf asof dit die geheime oplossing vir jou dieet- en gesondheidsprobleme is. Maar is daar regtig iets soos superkos? En is hulle die aandag werd? Deur Chelize Roux en Margerite Hartung. Oorsig deur ’n dieetkundige.
Wat is “superkosse”?
As ons krities kyk na watter kosse as “superkosse” beskryf word, kom ons egter agter dit is alles doodgewoon net kos wat ryk is aan sekere voedingstowwe wat ons gesondheidsuitkomste positief kan beïnvloed. Maar is dit dan nie waar vir bykans alle onverwerkte kosse nie? Die vrugte en groente wat ons daagliks gebruik, bevat ook talle voedingstowwe wat gesondheidsuitkomste kan beïnvloed – die enigste verskil is dat hulle nie almal as “super” uitgesonder word nie.
Dit is belangrik om in gedagte te hou dat geen enkele kos of voedingskomponent tot ’n enkele gesondheidsvoordeel kan lei nie, en dat superkos-aanames dikwels oordryf word en misleidend kan wees.
Jy sal tien-teen-een beter daaraan toe wees as jy eerder mik vir ’n gebalanseerde dieet, wat dan sekere van die sogenaamde “superkosse” kan insluit (mits die voordele deur wetenskap ondersteun word en dit pas by jou voorkeure en begroting) en dan eerder oor die langtermyn lewenstylveranderinge implementeer wat diversiteit beklemtoon en meestal onverwerkte kosse insluit.
Drie kos-tipes met goeie gesondheidsvoordele
Hier is drie kos-tipes waarvan jy kan oorweeg om meer in jou dieet in te sluit, gebaseer op hulle gesondheidsvoordele:
1. Bessies
Benewens die vitamien-, mineraal- en veselinhoud van bekende bessies soos bloubessies, aarbeie, frambose en appelliefies, bevat hierdie vrugte ook komponente bekend as “fenoliese verbindings (phenolic compounds), wat voordele toon vir die ondersteuning van hartgesondheid, immuniteit, die spysverteringstelsel en die senuweestelsel. Bessies bevat ook antioksidante, wat optree as aasvreters (scavengers) wat molekules bekend as vrye radikale opsoek en neutraliseer. Dit is bekend dat vrye radikale skade aan belangrike selle in ons liggame, soos DNA en proteïene, veroorsaak, so wanneer hulle geneutraliseer word, word hul vermoë om skade aan ons liggame te veroorsaak, verminder.
Praktiese maniere om bessies by jou dieet in te sluit, is om ’n handvol by te voeg by smoothies (saam met ander bestanddele soos melk en grondboontjiebotter), muesli en graankosse, jogurt of by slaaie. Onthou, bevrore bessies is dikwels goedkoper, en kan net so voedsaam soos vars bessies wees.
2. Neute en sade
Daar word dikwels na neute en sade as “klein kragstasies” verwys, aangesien dit propvol voedingswaarde is. Sommige van hul voordelige mikrovoedingstowwe sluit in:
• Magnesium en kalsium, wat belangrik is vir die handhawing van sterk bene en tande, asook vir spier- en senuweefunksie.
• Yster, wat ’n rol speel in die vervoer van suurstof na verskillende dele van die liggaam, wat tot energieproduksie lei.
• Sink, wat noodsaaklik is vir ’n gesonde immuunstelsel en ook ’n rol speel in wondgenesing.
Boonop is neute en sade ook uitstekende bronne van vesel, wat kan bydra tot algehele spysverteringsgesondheid en kan help met gewigsbestuur. Dit is ook goeie bronne van gesonde mono- en poli-onversadigde vette wat, indien dit versadigde vette van dierlike bronne vervang, die risiko vir hartsiektes kan verminder.
Praktiese wenke oor hoe om neute en sade by jou dieet in te sluit, is om dit oor slaaie te sprinkel om tekstuur by te voeg, dit by gesondheidsbakkies, gebak soos brode, beskuit en muffins te voeg; of om dit as versnaperinge in ’n “trail mix” met springmielies en gedroogde vrugte in te sluit.
3. Blaargroentes
Groen blaargroentes besit eienskappe wat help om kardiovaskulêre siektes te voorkom en algemene gesondheid te ondersteun. Dit is as gevolg komponente soos fitochemikalieë, vesel en folaat waarvan dié groen groentes baie bevat. Daarbenewens is hulle ook bronne van yster, wat ysterinname van ysterryke voedsel soos bone, lensies en diereprodukte kan aanvul.
Groente soos spinasie, boerenkool, amarant en beetblare is laag in energie en hoog in voedingstowwe. Dit word dus beskou as voedingsdigte opsie en bied gram-vir-gram ’n groot aantal voedingstowwe in vergelyking met die kalorieë wat gepaardgaande ingeneem word.
Eet dit in slaaie, op toebroodjies,in sop en smoothies om jou inname van mikrovoedingstowwe ‘n hupstoot gee.
Onthou egter balans
Hoewel hierdie kosse ’n voordelige uitwerking kan hê op jou gesondheid, is dit belangrik om te onthou dat dit slegs deel moet vorm van ’n goed gebalanseerde dieet (bestaande uit volgrane, lensies, bone, maer bronne van proteïene, ‘n verskeidenheid vrugte en groente en gesonde vette). Onthou: geen enkele voedselitem sal die antwoord tot jou gesondheids- of dieetbekommernisse wees nie.
- Chelize Roux en Margerite Hartung is finale jaar dieetkunde studente aan Stellenbosch Universiteit.
- Vrywaring: Hierdie hulpbron is slegs vir opvoedkundige doeleindes en kan nie ’n individuele assessering of behandeling deur jou dokter of dieetkundige vervang nie
