Jy weet jy moet aan die beweeg kom maar jy voel bloot net oorweldig om daaraan te moet dink; Klink dit dalk soos jy? Ons ken die gevoel maar net te goed. ’n Biokinetikus en rehabilitasiespesialis deel haar 5 beste wenke om weer te begin oefen. Deur Justine Kroes
4/11/2022
“Mense gaan koop altyd vooraf al hul oefengereedskap, voor hul eintlik begin oefen. Moenie vir jou ’n paar nuwe tekkies koop voor jy weer wil oefen nie, dit is beslis nie die tekkies wat jou gaan laat begin oefen nie”.
Tirsa Pittaway
1. Tyd en plek
Biokinetikus en rehabilitasiespesialis Tirsa Pittaway verduidelik “Hê ’n tyd en ’n plek, anders gaan jou plan om te oefen nooit realiseer nie.”
Kies jou oefentye so sê Tirsa;
As jy op ’n tyd besluit het wat by jou leefstyl inpas, probeer eerstens om hierdie oefeningtye daagliks op dieselfde tyd te hou – dit maak dit dan makliker om oefening as ’n gewoonte te kweek.
Moet nie onrealisties wees met jou oefentye nie, as jy nie ’n oggendmens is nie, moet nie vyf uur soggens probeer oefen nie.
Spanwerk is belangrik, byvoorbeeld as jy kinders het, maak seker jy en jou man spreek vooraf af wie oefen wanneer, want dit is ook nie altyd moontlik om saam te oefen nie.
Plek:
Ek is nie ’n voorstander daarvan om duur te betaal aan gimfooie nie, veral as jy vir ’n lank nie geoefen het nie. Daar is baie opsies en dit is belangrik om ’n plek te vind wat vir jou werk. Al is dit ’n plek by jou huis – identifiseer vooraf jou “plek”.
Plan to succeed; as jy nie jou tyd en plek gaan beplan nie, dan is jou waarskynlikheid om te misluk met jou oefenplan taamlik groot.
Tirsa Pittaway
As jy onseker is watter oefeninge om te doen kan jy ’n Biokinetikus kontak vir ’n tuisoefenprogram – jy kan dan vir opvolgkonsultasies gaan nadat jy byvoorbeeld ’n plan gevolg het vir 6 weke – en dan word jou fiksheid getoets om die nodige veranderinge aan jou oefenprogram te maak.
Daar is ook natuurlik baie gratis oefenvideos en apps beskikbaar – hier is een van my gunstelinge: Fiton.
2. ’n Plan vir elke dag se oefening
Jy moet weet wat jy gaan doen, vooraf. Verbeel jou jy kom by die gim aan en jy het nie vooraf beplan wat jy gaan doen nie, jy doen dan bietjie van dit en bietjie van dat, en as jy moeg raak dan hou jy sommer op met oefen.
Weereens “plan to succeed” sê Tirsa, as jy weet jy gaan byvoorbeeld hierdie ses oefeninge doen, teen ’n sekere hoeveelheid repitisies is die waarskynlikheid vir ’n sukselvolle oefensessie net soveel beter. Of as jy beplan om 30 minute lank aaneen te stap – stel jou horlosie en maak seker jy bly by jou oefenplan vir daardie dag.
3. Oefen saam met iemand
Aanspreeklikheid is belangrik vir jou oefenprogram om ’n sukses te wees. Aanmoediging van ’n vriend of vriendin is ’n waardevolle manier om te begin en volstoom aan te hou met jou ofenprogram. Jy weet die persoon wag vir jou, julle gaan dalk saam sukkel, en selfs net vir mekaar aanmoedig om party dae op te daag.
Party mense verkies alleen oefen – maar as jy weet jy het ekstra ondersteuning nodig om aan die gang te kom, kry vir jou ’n oefenmaatjie. As jy nie so iemand het saam met wie jy kan oefen nie, kan selfs ’n persoonlike afrigter of biokinetikus hierdie rol van aanmoediger vervul.
4. Kies ’n oefening waarvan jy hou
Tirsa sê “As jy glad nie van hardloop hou nie – moet dit nie kies as een van jou oefeninge nie – kies byvoorbeeld eerder ’n Pilates klas. Al is dit rolbal – kies ’n oefening wat jy werklik geniet om te doen. As jy oefeninge gaan doen wat jy nie geniet nie, is die kans groot dat jy nie gereeld sal oefen nie bloot omdat jy dit nie vir jou lekker is nie.”
As jy nie ’n idee het waarmee om te begin nie, die gim, aanlynklasse en weerstandsoefeninge is vir jou oorweldigend, is my raad om net eenvoudig te begin stap.
Tirsa Pittaway
Die volgende vraag is altyd hoe lank is lank genoeg?
Volgens die American College of Sports Medicine (ACSM) word daar riglyne voorgestel dat gesonde volwassenes tussen die ouderdomme 18 tot 65 jaar ’n matige intensiteit van fisiese aërobies aktiwiteit moet beoefen vir 30 minute vyf dae per week, of ’n meer kragtige intensiteit van aërobiese aktiwiteite vir ’n minimum van 20 minute lank drie dae per week, verduidelik Tirsa.
5. Stel vir jouself ’n doelwit
Met ander woorde, sê Tirsa, “Weet wat is jou hoekom”. Die meeste mense se doelwit is om gewig te verloor, maar wees realisties hieroor. Die skaal werk nie noodwendig altyd saam nie want sekere oefeninge bou spiermassa. Stel eerder jou doelwit met die gedagte om gesond te wees eerder as om gewigsverlies alleen as die dryfpunt vir jou oefening te hê.
As jy negatief raak oor jou “hoekom” is ’n mens meer geneig om vinniger tou op te gooi. Wees realisties oor jou doelwitte en stel doelwitte waaroor jy beheer het.
Uitkoms gebaseerde doelwitte: wees versigtig vir hierdie tipe doelwitstelling – dit is een van die doelwitte waar jy min beheer het. ’n Voorbeeld van ’n uitkomsgebaseerde doelwit is om eerste te wil kom in ’n 100 m resies maar jy het nie beheer oor hoe vinnig die ander mense hardloop nie.
Prestasiedoelwit: ’n Beter doelwit is om dan eerder ’n prestasiedoelwit te stel en byvoorbeeld te sê jy gaan probeer om die 100 m in 10 sekondes te hardloop – dit is iets waroor jy beheer het.
Proses doelwitte: doelwitte wat jy gedurende jou oefeningreis kan tref – byvoorbeeld “ek het vir 4 dae agter mekaar geoefen”
Stel ook korttermyn en langtermyn doelwitte.
Korttermyndoelwitte lyk byvoorbeeld so: “Ek gaan probeer om hierdie week al my oefeninge by te woon”
Waar jou langtermyn doelwit byvoorbeeld is “Ek sal graag oor 6 maande wil deelneem aan ’n 21 km half maraton.
Om doelwitte te stel sal jou beslis aanmoedig om weer te begin oefen, en soos jy die doelwitte bereik, hoe beter sal dit gaan met jou oefeningsreis.
Meer oor Tirsa Pittaway
Tirsa besit haar eie biokinetika praktyk in Pretoria Tirsa Pittaway Biokineticist. Tirsa is onder meer die rehabilitasie spesialis vir die Blou Bulle Rugbyspan waar sy spelers help om deur oefening hul beserings te rehabiliteer. Met ‘n passie vir oefening bied Tirsa ook oefenprogramme en Pilates klasse. Kontak vir Tirsa hier en volg haar op sosiale media hier.